Zdravko Mutin

Fizika kao prirodna nauka

Fizika proučava materijalni svet. Osnovni metod fizike podrazumeva merenje fizičkih veličina, njihovo povezivanje u zakonitosti i konstantnu proveru tih zakona putem eksperimenata.

Skalari i vektori

Skalarne veličine su određene samo brojem i mernom jedinicom, dok su vektorske veličine određene pravcem, smerom i intenzitetom vektora.

Množenje vektora

Skalar koji množi vektor menja intenzitet vektora. Skalarni proizvod dva vektora za rezultat daje skalar, dok vektorski proizvod dva vektora za rezultat daje novi vektor.

Sinus i kosinus

Sinus ugla je odnos naspramne katete i hipotenuze, dok je kosinus ugla odnos nalegle katete i hipotenuze.

Kretanje

Svako kretanje je relativno i određuje se u odnosu na neko referentno telo.

Brzina

Brzina iskazuje koliki put telo pređe u jedinici vremena.

Sabiranje brzina

Način izračunavanja relativne brzine jednog tela u odnosu na neko drugo telo, koje se takođe kreće.

Ravnomerno ubrzano pravolinijsko kretanje

Ravnomerno ubrzano pravolinijsko kretanje je kretanje kod kojeg se intenzitet brzine svake sekunde menja za isti iznos. Pravac i smer kretanja pri tom ostaju nepromenjeni.

Kružno kretanje

Ketanje tela po kružnici opisuje se uglom zakretanja, kružnom brzinom i kružnim ubrzanjem.

Centripetalno ubrzanje

Svako kružno kretanje je ubrzano kretanje, zato što vektor brzine stalno menja pravac i smer, dok se telo kreće po kružnici.

Masa i težina

Masa je osnovno, neodvojivo svojstvo svakog tela. Težina je sila, kojom telo pritiska podlogu ili zateže konac o koji je okačeno.

Prvi Njutnov zakon

Svako telo trudi se da zadrži stanje mirovanja ili ravnomernog pravolinijskog kretanja, sve dok ga neko drugo telo ne primora da to stanje promeni.

Drugi Njutnov zakon

Uzrok ubrzanog kretanja tela je sila, koja na njega deluje. Ubrzanje koje pri tom telo stiče je direktno srazmerno intenzitetu sile a obrnuto srazmerno masi tela.

Treći Njutnov zakon

Ukoliko prvo telo deluje na drugo telo nekom silom, tada će i drugo telo delovati na prvo telo istom takvom silom, samo suprotnog smera.

Gustina

Gustina je svojstvo supstance a predstavlja masu 1 m3 te supstance.

Pritisak

Efekat koji sila ostvari delovanjem na neku površinu se naziva pritisak.

Sila potiska

Svako telo potopljeno u tečnost gubi prividno od svoje težine kolika je težina telom istisnute tečnosti.

Harmonijske oscilacije

Periodično kretanje je kretanje koje se posle izvesnog vremena ponavlja. Ukoliko se telo tom prilikom kreće duž prave linije, oko nekog ravnotežnog položaja, takvo kretanje se naziva oscilovanje.

Linearni harmonijski oscilator

Teg na opruzi je jedan model harmonijskog oscilatora pomoću kojeg se može proučavati harmonijsko oscilatorno kretanje.

Matematičko klatno

Matematičko klatno je kuglica, zanemarljivih dimenzija u odnosu na masu, okačena o neistegljivi konac.

Ravnoteža

Kada je vektorski zbir svih sila koje deluju na telo jednak nuli, telo se nalazi u translacionoj ravnoteži.

Slobodne oscilacije

Slobodne oscilacije se odvijaju bez prisustva bilo koje spoljašnje sile. Telo tada osciluje sopstvenom frekvencijom oscilovanja.

Prinudne oscilacije

Prinudne oscilacije se odvijaju pod dejstvom neke periodične prinudne sile, pri čemu telo osciluje frekvencijom prinudne sile, a ne sopstvenom frekvencijom oscilovanja.

Električno oscilatorno kolo

Kod električnog oscilatornog kola harmonijski osciluju nemehaničke veličine struje i napona, po istim pravilima koja važe za mehaničke oscilacije.

Sila trenja

Sila trenja se javlja kada čvrsto telo klizi po podlozi. Smer sile trenja je suprotan smeru kretanja tela.

Otpor sredine

Otpor sredine je sila koja se suprotstavlja kretanju tela kroz neku sredinu zbog međudelovanja tela i molekula sredine, kroz koju telo prolazi.

Moment sile

Moment sile je uzročnik promene rotacionog kretanja. Zavisi od primenjene sile i normalne udaljenosti napadne tačke od ose rotacije.