Moment sile je uzročnik promene rotacionog kretanja. Zavisi od primenjene sile i normalne udaljenosti napadne tačke od ose rotacije.
Obrtni moment – uzročnik promene rotacije
Video čas
Postoji velika sličnost između rotacionog i kružnog kretanja. Šta više, često ove termine koristimo kao sinonime. Pa ipak, ima razlike. Ako se po kružnici kreće telo, čije dimenzije se mogu zanemariti u odnosu na dimenzije kružnice po kojoj se kreće, govorimo o kružnom kretanju. Ako su dimenzije tela u odnosu na putanju tolike da ih ne možemo zanemariti, tada se svaka tačka tela kreće po nekoj sopstvenoj kružnici. Ovakvo kretanje tela je rotacija.
Kada kažemo da telo rotira, prvenstveno mislimo na telo koje se okreće oko neke fiksne ose, za koju je vezano krutom vezom. Na primer, točak bicikla tokom vožnje rotira oko osovine, za koju je pričvršćen žbicama, koje se ne deformišu. Promenu načina rotacije tela oko fiksne ose, ili pokretanje tela na rotaciju, izaziva sila, koja svojim smerom deluje mimo ose rotacije. Komponenta sile koja je normalna na poluprečnik se naziva tangencijalna sila Ft.
Ali poznavanje ove sile nije dovoljan podatak, na osnovu kojeg bismo mogli predvideti promenu rotacije tela. Osim sile, neophodno je znati i na kojoj udaljenosti od ose rotacije ona deluje. Kombinacija sile i njene udaljenosti od ose rotacije se naziva moment sile, obeležava se slovom M a merna jedinica je [Nm]. (U novijoj literaturi moment sile se sve češće naziva obrtni moment i obeležava grčkim slovom τ (tau).)
$$\vec{M} =\vec{r} \times \vec{F}$$
Što je veća udaljenost napadne tačke sile od ose rotacije r, moment sile je veći. Ova udaljenost se u fizici naziva krak sile. Prilikom zavrtanja šrafa, poželjno je koristiti duži ključ, jer je tada krak sile veći, a samim tim je veći i moment sile. Lakše se zavrće.
